shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
اهلی شیرازی

اهلی شیرازی

محمد بن‌ یوسف اهلی شیرازی (زادهٔ ۸۵۸ هجری قمری در شیراز – درگذشتهٔ ۹۴۲ هجری قمری در شیراز) شاعر قرن نهم و دهم هجری است. اهلی در سرودن انواع شعر استاد بود و آنچنان که از شعرش مشخص است مطالعهٔ وسیعی روی دیوانهای شاعران پیش از خود دارد. در غزلیات او تأثیر حافظ و سعدی و همچنین شیوهٔ وقوعی تحت تأثیر شاعران این مکتب همچون بابا فغانی شیرازی دیده می‌شود. او در قصیده‌سرایی تحت تأثیر اساتید قصیده‌سرایی است و قصایدی مصنوع به شیوهٔ سلمان ساوجی ساخته است. مثنوی سحر حلال او که ذوبحرین و ذوقافیتین است در پاسخ به مثنویهای کاتبی نیشابوری سروده شده است. او در خاتمۀ مثنوی شمع و پروانه، خود را در فن مثنوی، فرزند کوچک نظامی و جامی می‌خواند. اهلی با توجه به مقام استادیش در شعر، مورد توجه پادشاهان، امیران و وزیران بود. او افرادی از هر سه دودمان تیموریان هرات، آق قویونلوها و صفویان را ستوده است که از میان آنها می توان به امیر علیشیر نوایی، سلطان یعقوب آق قویونلو، شاه اسماعیل صفوی، نجم ثانی و شماری از امرا و وزرای معاصرش را برشمرد. آرامگاه اهلی در شیراز در جوار حافظ قرار دارد.

تولد:شیراز

تاریخ تولد:858

وفات:شیراز

تاریخ وفات:942

سعادت بر کسی چون دیده دوزد

ز غیب او را چراغی برفروزد

اگر شمعی برافروزد گدا را

برآرد آتشی از سنگ خارا

چو دولت دیده اقبال بگماشت

بمهر آن ذره را از خاک برداشت

نشان دادش ز یاری رهبر نور

جمال دلفروز شمع از دور

چو آن مسکین نظر بر شمعش افتاد

ز مستی هستی خود رفتش از یاد

ز شوق شمع بیخود شد بدان نحو

که نقش زندگی گردید از او محو

چو باز آن شب نشین کوی محنت

دمید از روی شمعش صبح دولت

ز شوق شمع جست از جای خود جست

پر و بال دگر پنداریش رست

چو مرغ از روشنی آمد به پرواز

بنور شمع سوی شمع شد باز

زهی نوری که در یکطرفة العین

چو نور مصطفا تا قاب قوسین

شد و گفت و شنید آنگه که آمد

هنوزش گرم بودی جای و مسند

چو شد پروانه سوی روشنایی

شنید از شمع بوی آشنایی

نهاده بو بر آتش شمع دلجو

بنزد خویشتن میخواندش از بو

شنیدی بوی او، پروانه مست

شدی از هوش چون دیوانه مست

نمودی سوی آن خورشید میلی

بدان شوقی که مجنون را به لیلی

چو ماندی از پریدن میدویدی

به ره چون مرغ بسمل می طپیدی

به هر حالی که بود از راه همت

رسید آخر به منزلگاه دولت