امیر معزی نیشابوری

ای کرده فتح و نصرت در مشرق آشکارا

بگذشته زآب جیحون وآتش زده در اعدا

با خیل‌خیل لشکر چون سیل‌سیل باران

با فوج‌فوج موکب چون موج‌موج دریا

از توده‌توده آهن چون کوه کرده هامون

وزگونه‌گونه رایت چون شهرکرده صحرا

بنهفته هر غلامت دیبا به زیر آهن

پوشیده هر ندیمت آهن به جای دیبا

ماهان بزمگاهت در کف گرفته کیوان

مریخ‌وار بسته هر یک میان به جوزا

شمشیر جنگیانت در خون شده مغرق

چونانکه برگذاری بیجاده را به مینا

از سنگ منجنیقت بشکسته حصن دشمن

چونانکه از تجلی بشکست طور سینا

از جمع پادشاهان کس را نبود هرگز

فتحی بدین بزرگی در وَهم و در تمنا

تو عادلی و دانا وز عدل و دانش تو

هم ملک شد مزین هم فتح شد مهیا

ای‌گشته همچو مشرق مغرب به تو مزین

وی‌ گشته همچو ایران توران به تو مُهَنّا

فتحی چنین که یابد جز پادشاه عادل

ملکی چنین که‌ گیرد جز شهریار دانا

زین فتح نوکه کردی ملت‌گرفت قوت

زین ملک نو که بردی دولت ‌گرفت بالا

هست اندرین سعادت تأیید ملک و دولت

هست اندرین بشارت تاریخ دین و دنیا

از نعل بادپایان وز خون خاکساران

گرد و بخار از ایدر رفته است تا بخارا

از روی جنگجویان وز موی شیرگران

بی‌نرخ شد به توران‌کافور و مشک سارا

همچون بنات نعشند از هم گسسته اکنون

قومی‌که بر خلافت بودند چون ثریا

خشمت نکردکس را الا به‌حق عقوبت

عفوت نکرد کس را الا به‌حق محابا

از خانیان گروهی کز خط شدند بیرون

جنگ‌آوران یغما جانشان زدند یغما

از تیغ شیر مردان تن‌شان شدست عبرت

وزپای ژنده پیلان سرشان شدست رسوا

در قلعه بود خصمت سیمرغ‌وار پنهان

پیش تو آمد آخرگنجشک‌وار پیدا

نصرت همی طلب کرد از کین تو ولیکن

در آرزوی نصرت مقهور‌ شد مفاجا

بگرفتی و سپردی مُلکَش به‌پای لشکر

بگشادی و سپردی گنجش به‌دست غوغا

از هیبت تو آخر جون آب‌گشت آتش

وز دولت تو آخر چون موم‌ گشت خارا

فال موافقانت فرخنده گشت و میمون

لاف مخالفانت بیهوده گشت و سودا

گر باد بود دشمن بی‌باد گشت خرمن

ور خار بود حاسد بی‌خارگشت خرما

قحط ستم ز توران امسال برگرفتی

گر پار برگرفتی زانطاکیه چلیپا

اینجا ز فر عدلت ایمن شدست مومن

وانجا ز سَهم تیغت ترسان شدست ترسا

خانان همی به خدمت بوسند سم است

چونانکه بت‌پرستان سُم خر مسیحا

بیم سرش نباشد هرکس که او به مهرت

از دل‌ کند تَقَرّب وز جان‌ کند تَوَلّا

ای شهریار عادل می خور که خصم بددل

چون مرغ نیم‌بسمل در دام توست ا‌درواا

از ملک رفته بیرون بگذشته زاب جیحون

رخ زرد و دیده پرخون بر درد ناشکیبا

ملکی گرفته‌ای تو چون تازه بوستانی

با دوستان همی‌کن در بوستان تماشا

منسوخ شد به‌گیتی زین داستان و قصه

هم قِصهٔ سکندر هم داستان دارا

فتح تو گویم اکنون هر ساعتی مکرّر

مدح تو گویم اکنون هر لحظه‌ای مُثَنّا

من بنده گر ز خدمت یک چند دور بودم

باز آمدم به خدمت با شعرهای زیبا

از ترس راه و گرما وز بیم آب جیحون

بودم قریب یک ماه دلتنگ و ناتوانا

مدح تو حرز کردم تا یافتم سلامت

از بیم آب جیحون وز ترس راه و گرما

چون فتح تو شنیدم بر فتح در رسیدم

پیروزی تو دیدم در مشرق آشکارا

تا عالم است شاها پیروز باش و خرم

با بندگان یکدل با چاکران یکتا

آراسته سپاهت وافروخته مصافت

از دلبران خلخ وز نیکوان یغما

دو دست تو گرفته دو چیز روح پرور

یک‌دست زلف دلبر، یک‌دست جام صهبا

بر هر صفت‌که باشی رای تو باد عالی

در هر وطن که مانی ملک تو باد والا