shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
قاآنی

قاآنی

میرزا حبیب الله شیرازی متخلص به قاآنی فرزند محمدعلی گلشن از شعرای نامدار عهد قاجار است. وی در سال ۱۲۲۳ هجری قمری در شیراز متولد شد، تحصیلات مقدماتی را در همان شیراز گذراند. او در اوان جوانی عازم مشهد شد تا در آنجا به ادامهٔ تحصیل بپردازد. در سفر به تهران شعری در مدح فتحعلی شاه سرود و از وی لقب مجتهد الشعرا گرفت. قاآنی در ادبیات عرب و فارسی مهارت کافی یافت و به حکمت نیز علاقهٔ سرشاری داشت. او با زبانهای فرانسه و انگلیسی نیز تا حد زیادی آشنایی داشت. همچنین در ریاضیات، کلام و منطق نیز استادی مسلم به شمار می‌رفت. دیوان اشعار وی بالغ بر بیست هزار بیت است. او کتابی به نام پریشان به سبک گلستان در نثر نگاشت. قاآنی در سال ۱۲۷۰ هجری قمری در تهران وفات یافت و درحرم حضرت عبدالعظیم مدفون شد.

تولد:شیراز

تاریخ تولد:1223

وفات:نامشخص

تاریخ وفات:1270

ای رفته پی صید غزالان سوی صحرا

بازآ بسوی شهر پی صید دل ما

گر تیر زنی بر دل ما زن نه بر آهو

ور دام نهی در ره ماه نه نه به صحرا

نه شهرکم از دشت و نه ماکمتر از آهو

صید دل ماکن اگرت صید تمنا

آهوی بیابان نبرد عهد به پایان

ماییم‌که صیدیم و به قیدیم شکیبا

ای آهوی انسی چکنی آهوی وحشی

وین طرفه‌که صیدی چکنی صید تقاضا

ما در توگریزیم وگریزد ز تو آهو

او صید تو غافل شده ما صید تو عمدا

آهو بمگیر اینهمه‌کاهو به توگیرند

آهو چکنی ای به تو شیران شده شیدا

چشمت چه‌به‌آهوست بجو آ‌هو چشمی

مهروی وسخنگوی و سمن‌بوی و سمن‌سا

تا رخت برد انده در سایهٔ آهو

تا بال زند محنت در بنگه عنقا

از بهر یک آهوکه در آری به‌کمندش

منت نتوان برد ز بازوی توانا

یارا تو همه انسی و آهو همه وحشت

باری بده انصاف تو مطبوع‌تری یا

چون خود به‌کمند آر غزل‌گوی غزالی

کز مشک زره سازد و از نافه چلیپا

از آهوی سیمن بستان آهوی زرین

تا خانه چو مینوکنی از شاهد و مینا

ای زلف تو تاریکتر از خاطر نادان

وی موی تو باریکتر از فکرت دانا

شهدیست مصفا لبت امّا بنیابد

بی‌جهد موفا به‌کف آن شهد مصفا

ای لعل شکرخای تو یک حقهٔ‌گوهر

وی طلعت زیبای تو یک شقهٔ دیبا

زان حقه بود در دل من رشکی پنهان

زین شقه بود در رخ من اشکی پیدا

گه برکه روانستم از آن اشک به دامن

گه سرکه عیانستم ازین رشک به سیما

گر وصل تو ای ترک نه بختی است مکرم

ور روی تو ای دوست نه فتحی است مهنا

چون فتح روانی ز چه در لشکر خسرو

چون بخت دوانی ز چه در موکب دارا

شهزادهٔ آزاده فریدون شه عادل

کز فرط جلالت دو جهانست به تنها

بویی ز ریاض‌کرمش روضهٔ رضوان

جویی ز حیاض نعمش لجهٔ خصرا

هرگه به وغا روی‌کند فتنه‌کند پشت

هرگه به عطا دست برد فاقه‌کشد پا

ای دست تو بخشنده‌تر از ابر به مجلس

وی تیغ تو رخشنده‌تر از برق به هیجا

هردم سخن از قهر تو دوزخ بود آن دم

هرجا صفت از خلق تو جنت بود آنجا

ابنای جهان را به‌گه عرض ضمیرت

زین روی بدن سر سویداست هویدا

گر صاعقهٔ قهر تو برکوه بتابد

پیکان دمد اندر عوض خار ز خارا

ور نخل ز تأثیرکفت بارور آید

بس شوشهٔ زر خیزدش از خوشهٔ خرما

تیغت عجبا هیچ بگویم بچه ماند

برقیست علی‌الله نه‌که مرگیست مفاجا

جوهرش ثریا بود و شکل مه نو

ویحک به مه نو نشنیدیم ثریا

در دست تو ماند به یکی زورق سیمین

کز لطمهٔ امواج برون جسته ز دریا

در قبضهٔ تقدیر توگویی ملک‌الموت

ایدون ز پی مرگ دوگیتی است مهیا

فی‌الجمله به یک حمله تر و خشک بسوزد

چون قهر خداوند تبارک و تعالی

شاها ز پی صید شدی تا تو به هامون

دو عبهرم از خون شده دو لالهٔ حمرا

بی‌شخص تو ای شخص توآسایش‌گیتی

بی‌روی تو ای روی تو آرایش دنیا

یک سله مارست مرا روح به پیکر

یک بیشهٔ خارست مرا موی بر اعضا

هوشی اگرم بود جها برد به غارت

صبری اگرم دید فلک برد به یغما

بی‌روی توام روی دهد راحت هیهات

بی‌یاد توام شاد شود خاطر حاشا

قاآنیت آن به‌که دعاگوید ایدون

تا وصف مکرر شود و مدح مثنا

تا تنگ شود زاویه از بعد مسافت

در زاویهٔ تنگ‌کند خصم تو ماوا