shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
هلالی جغتایی

هلالی جغتایی

بدرالدین هلالی استرآبادی از بزرگترین شاعران اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم بوده است که اصالتاً از ترکان جغتایی است. او در هرات متولد شده است و از ملازمان امیر علیشیر نوایی بوده است. شهرت او در غزل است و مثنویهای شاه و درویش (شاه و گدا)، صفات‌العاشقین و لیلی و مجنون او نیز معروف است. امیر عبیدالله خان ازبک او را به جهت کینهٔ شخصی به تشیع متهم کرد و به قتل رسانید (این که او به راستی شیعه بوده یا نه را از روی اشعارش نمی‌توان استخراج کرد چرا که وی در آثارش گاه از خلفای راشدین و گاه از ائمهٔ شیعه نام برده و چنان می‌نماید که به مقتضای زمان به این سو و آن سو متمایل می‌شده است). مشهور است که سیف‌الله نامی در قتل او ساعی بود و از این جهت سال مرگ وی را به ابجد با عبارت «سیف‌الله کشت» (معادل ۹۳۶ هجری قمری) ضبط کرده‌اند. آثار هلالی جغتایی در گنجور به همت دوست گرامی آقای علی پی‌سپار و با استفاده از نسخهٔ تصحیح شده توسط شادروان سعید نفیسی در دسترس قرار گرفته است.

تولد:هرات

تاریخ تولد:880

وفات:نامشخص

تاریخ وفات:936

ستمگارا، باحسان خو نکردی

همه بد کردی و نیکو نکردی

جفاگاری، مکن، از محسنین باش

چنان تا چند باشی؟ این چنین باش

چو بینی تیره بختی را سیه روز

شبش را همچو قرص مه برافروز

بآب از تشنگی می ده نجاتش

که باشد آب تو آب حیاتش

بسرما گر شود از خویش نومید

بپوش از خلعت گرمش چو خورشید

بگرما چون نیابد مایه خود

دلش آسوده کن در سایه خود

باحسان باز گردد سیر احسان

که احسان را نشاید غیر احسان

گل، از لطفی که دارد نوبهاران

کند جا بر سر نسرین عذاران

خس و خاری که آتش برفروزد

چو خیزد شعله، اول خود بسوزد

من ره، تا برون از ره نیفتی

مکن چه، تا درون چه نیفتی

سگی را گر بیازاری ببیداد

ز دورت بیند و آید بفریاد

ور از احسان نمایی ترک آزار

برد دامن کشانت جانب یار