shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
کمال‌الدین اسماعیل

کمال‌الدین اسماعیل

کمال‌الدین اسماعیل فرزند جمال‌الدین محمد بن عبدالرزاق اصفهانی، معروف به خلاق المعانی (۵۶۸-۶۳۵ ه.ق) به اعتقاد بعضی آخرین قصیده‌سرای بزرگ ایران است که در جریان حمله مغول و به دست آنان کشته شد. پدرش (جمال‌الدین عبدالرزاق اصفهانی) نیز از شعرای بزرگ ایران است. دیوان کمال‌الدین اسماعیل به همت آقای سیاوش جعفری در گنجور در دسترس قرار گرفته است.

تولد:اصفهان

تاریخ تولد:568

وفات:نامشخص

تاریخ وفات:635

همرمان نازنیم از سفر باز آمدند

بد گمانم تا چرا بی آن پسر باز آمدند

ارمغانی حنظل آوردند و صبر از بهر ما

گرچه خود با تنگهای پر شکر باز آمدند

چون ندیدم در میان کاروان معشوق خویش

گفتم آیا از چه اینها زودتر باز آمدند

او مگر از نازکی آهسته تر میراند اسب

یا خود ایشان از رهی دیگر مگر بازآمدند

شرط همراهی نبدکان سایه پرورد مرا

با پس ماندند و خود با شور و شر باز آمدند

ناگهان در نیمه ره طفلی جهان نا دیده را

در خطر بگذاشتند و با بطر باز آمدند

گوهری کش جان بها بود، اندر آب انداختند

وز برای حفظ رخت مختصر باز آمدند

قرّة العین مرا تنها بجا بگذاشتند

در بیابانی و خود با یکدیگر باز آمدند

مژده آوردند کاینک میوۀ دلها رسد

پس ز قول خویشتن هم بر اثر باز آمدند

وه که چون آغوش بگشادم من از بهر کنار

چون رفیقان سفر سوی حضر باز آمدند

وه که چون نومید گشتم از همه اومیدها

چون مرا اسب و غلام او ز در باز آمدند

دوستان و یارکان بر عزم استقبال او

همچو من بر پای رفتند و بسر باز آمدند

چشم روشن چون ستاره پیش او رفتند باز

جامه بدریده چو صبح اندر سحر باز آمدند

بر نشاط روی او همسایگان کوی او

مطربان رفتند، لیکن نوحه گر باز آمدند

مشفقان او خبر پرسان بدروازه شدند

وه که چون نومید از آنجا بیخبر باز آمدند

چاکران کز پیش ما بی سنگ بیرون تاختند

سنگها بر بر زنان ما را ببر باز آمدند

آه از آن ساعت که همزادان او با چشم تر

بی برادر خون چکان پیش پدر باز آمدند

چشم و گوش من که بودند بر سر راهش مقیم

چون چنان دیدند حاصل کور و کر باز آمدند

خود ندانم تا مرا آندم چه بر خاطر گذشت

کان عزیزان یک بیک از رهگذر باز آمدند

چشمهای من که میجستند دیدارش در آب

همچو غّواصان ز دریا پر گهر باز آمدند

نازنین خویش را با بار و خر کردم براه

باز نامد نازنینم بار و خر باز آمدند

خاک غربت آتشی از آب حسرت بر فروخت

عالمی زان درد دل خونین جگر باز آمدند

شاخک نو باوه را کردند آنجا خشک بید

لاجرم با کام خشک و چشم تر باز آمدند

بر لب جویی فرو بردند سروی را بخاک

پس بر ما غنچه آسا، جامه در باز آمدند

چون بدیدند آن جوانرا زیر آب و زیر خاک

مرغ و ماهی از برش زیر و زبر باز آمدند

مردم چشمم که از وی روشنایی داشتند

از قبول روشنیّ ماه و خور باز آمدند

آشنایانرا که با او صحبت دیرینه بود

پس عجب نبود اگر بی خواب و خور باز آمدند

من چرا خون می نگریم؟ چون همه بیگانگان

از غم او هر یکی از من بتر باز آمدند

مایۀ جان و جوانی بد زیان راه ما

فرّخ آن کو با زبان سیم و زر باز آمدند

تو کجایی ای پسر جانم برفت از انتظار

تو نمی آیی، دگرها از سفر باز آمدند

دیر شد تا نامه یی از تو نیامد سوی ما

ورچه چندین قاصدان نامه بر باز آمدند

سوز ناک آمد هوای غربتت کز صوب او

مرغ اندیشه همه بی بال و پر باز آمدند

از دعا و همّتت ترتیب کردم بدرقه

وه که تا آن بدرقه چون بی هنر باز آمدند

روز و شب در ماتم گریۀ خونین کنند

چشم من روزی بکار من اگر باز آمدند

شرم بادم از حیات خود که بی دیدار او

در دل من آرزوی خیر و شر باز آمدند

سخت جانی بیش ازین چبود که در حالی چنین

خاطر و طبعم با شعار و سمر باز آمدند

یارب او را بهره ور گردان ز سود آخرت

گر رفیقانش ز دنیا بهره ور باز آمدند