shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
رشیدالدین میبدی

رشیدالدین میبدی

ابوالفضل رشید الدین میبدی نویسنده و مفسر قرآن در نیمه اول قرن ششم است. مهمترین اثر وی تفسیر کشف الاسرار و عدة الابرار است. کشف الاسرار و عدةالابرار تفسیر بزرگ مشروحی است بر قرآن که تألیف آن در اوایل سال ۵۲۰ هجری آغاز شده است. این کتاب بر اساس تفسیر الهروی خواجه عبدالله انصاری (که هم اکنون در دست نیست) و در ده جلد نوشته شده‌است. این کتاب به تفسیر خواجه عبدالله انصاری نیز معروف است و در گذشته به اشتباه آن را به خواجه عبدالله انصاری یا سعدالدین تفتازانی نسبت داده‌اند اما به مدد تحقیق علی‌اصغر حکمت نویسندهٔ اصلی آن معلوم شده است. رشیدالدین میبدی در این کتاب ابتدا بخشی از آیات را بدون توضیح به فارسی روان ترجمه کرده (النوبة الاولی)، سپس عقاید مفسرین و تحقیقات اهل فن را دربارهٔ تفسیر همان قسمت شرح می‌دهد (النوبة الثانیة) و در بخش سوم به بیان نکات عرفانی خصوصاً به نقل از استاد خود خواجه عبدالله انصاری می‌پردازد (النوبة الثالثة) و عموماً در این بخش زیبایی نثر فارسی میبدی به چشم می‌آید. متن تفسیر کشف الاسرار به مدد متن منتشر شده از طریق کتابخانهٔ تصوف که به همت سرکار خانم زهرا خالوئی تهیه شده است در گنجور در دسترس قرار گرفته است.

تولد:میبد

تاریخ تولد:501

وفات:نامشخص

تاریخ وفات:550

قوله تعالی: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ بنام خداوند فراخ بخشایش مهربان.

وَ السَّماءِ وَ الطَّارِقِ (۱) بآسمان و بآنچه بشب پیدا می‌آید.

وَ ما أَدْراکَ مَا الطَّارِقُ (۲) چون نیک دانی که آنچه بشب آید چیست؟

النَّجْمُ الثَّاقِبُ (۳) ستاره درخشان.

إِنْ کُلُّ نَفْسٍ لَمَّا عَلَیْها حافِظٌ (۴) هر کسی و هر تنی آنست که برو گوشوانی است،.

فَلْیَنْظُرِ الْإِنْسانُ مِمَّ خُلِقَ (۵) در نگرا مردم که از چه چیز آفریدند او را.

خُلِقَ مِنْ ماءٍ دافِقٍ (۶) بیافریدند او را از آبی افکنده ریخته.

یَخْرُجُ مِنْ بَیْنِ الصُّلْبِ وَ التَّرائِبِ (۷) بیرون میآید از پشت مرد و استخوانهای سینه زن.

إِنَّهُ عَلی‌ رَجْعِهِ لَقادِرٌ (۸) آفریدگار او بر باز برد او توانا است.

یَوْمَ تُبْلَی السَّرائِرُ (۹) آن روز که بر رسند و باز نگرند پنهانها.

فَما لَهُ مِنْ قُوَّةٍ وَ لا ناصِرٍ (۱۰) او را نه نیرویی که بان تاود یا کوشد، و نه یاری که او را یاری دهد.

وَ السَّماءِ ذاتِ الرَّجْعِ (۱۱) بآسمان با باران.

وَ ما هُوَ بِالْهَزْلِ (۱۴) نه سست و نه گزاف.

وَ الْأَرْضِ ذاتِ الصَّدْعِ (۱۲) و بزمین با شکاف.

إِنَّهُمْ یَکِیدُونَ کَیْداً (۱۵) ایشان دستانی می‌سازند نهانی ساختنی.

إِنَّهُ لَقَوْلٌ فَصْلٌ (۱۳) که این قرآن سخنی است درست و راست.

وَ أَکِیدُ کَیْداً (۱۶) و من کاری میسازم نهانی.

فَمَهِّلِ الْکافِرِینَ این ناگرویدگان را درنگ ده أَمْهِلْهُمْ رُوَیْداً (۱۷) فرو گذار ایشان را اندک روزگار.