shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
صفی علیشاه

صفی علیشاه

میرزا حسن اصفهانی متخلص به «صفی» و ملقب به صفی‌علی‌شاه (زادهٔ ۱۲۵۱ قمری در اصفهان، درگذشتهٔ ۱۳۱۶ قمری در تهران)، قطب دروایش نعمت‌اللهی و از شاعران بزرگ صوفی مشرب سده‌های اخیر است. او مردى ادیب و شاعر و در نظم انواع شعر توانا بود. پدرش بازرگان بود. وی در کودکى به همراه پدر به یزد رفت و تا سن بیست سالگى در آن شهر زیست. میرزا حسن پس از آموختن مقدمات علوم به شیراز، کرمان، مشهد و سپس به هند و حجاز مسافرت‌هایی کرد، و بالاخره به تهران آمد. در تهران یکی از مریدان وی قطعه زمینی در محلهٔ شاه آباد به او هدیه کرد و او در آنجا خانقاهی وسیع بنا نهاد که پس از مرگ در همانجا به خاک سپرده شد. هم‌اکنون خیابان مجاور خانقاه و آرامگاه وی در تهران به خیابان صفی‌عیشاه معروف است. وی صاحب آثار متعددی به نظم و نثر است که از آن جمله می‌توان به تفسیر منظوم قرآن در سی و دو هزار بیت و زبدة‌الاسرار مشتمل بر بیان اسرار شهادت امام حسین علیه‌السلام و یارانش و تطبیق آن با منازل سیر و سلوک اشاره نمود.

تولد:اصفهان

تاریخ تولد:1251

وفات:تهران

تاریخ وفات:1316

ز رحمت بشنو ار دانی معانی

که آن باشد: وجودی و امتنانی

بود آن امتنانی در تقاضا

ز حق عاید باستحقاق اشیاء

بکلی شیئی وسعت از ازل داشت

بهر تقدیر سبقت بر عمل داشت

در آن داخل تمام ممکناتند

ز حق مستدعی رزق و حیاتند

خود او مستغنی از خلق جهانست

جهانش محض جود و امتنان است

کمالش اقتضای رحمتی کرد

بر ایجاد خلایق قدرتی کرد

همان رحمت بعالم متسع شد

بدون آن تمدن ممتنع شد

فرو بگرفت ذرات جهان را

نمود آنگاه راه امتنان را

پس از آن کامتنانی بود و جودی

شنو زان رحمتی کامد وجودی

خود آن مخصوص ارباب یقین است

بآن نزدیک روح محسنین است

خود آنهم در حقیقت امتنانیست

چه فیضش بر خلایق رایگانیست

بآن گر اهل دین موعد گشتند

بمحض منت از ذیجود گشتند

عمل در دین ز بهر خلق سوداست

نه بهر آنکه سلطان وجوداست

چه او رحمت بخلق از نیک و بد کرد

غضب را هم نه بهر نفع خود کرد

غضب باشد مثال تازیانه

که سازد خفته شکلانرا روانه

از آنرو خواست آه نیمشب را

که از جوش افکند بحر غضب را

اگر پر هر دو عالم از گناهست

به پیش رحمتش یک پر کاهست

ز جرم خلق رحمت کم نگردد

محیطی غرقه شبنم نگردد

کند بل منجذب دریا نمی را

به بخشد حق بآهی عالمی را

غضب هم رحمتی باشد بمختص

بذوق این نکته باید یافت نز نص

صفی را بحر رحمت منجذوب کرد

بپاکی رجس او را منقلب کرد

ز ان رحمه‌الله قریبش

من المحسن شد آنرحمت نصیبش

خداوندا بروح پاک سجاد

تو روح پیر ما را کن زما شاد