shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
صفی علیشاه

صفی علیشاه

میرزا حسن اصفهانی متخلص به «صفی» و ملقب به صفی‌علی‌شاه (زادهٔ ۱۲۵۱ قمری در اصفهان، درگذشتهٔ ۱۳۱۶ قمری در تهران)، قطب دروایش نعمت‌اللهی و از شاعران بزرگ صوفی مشرب سده‌های اخیر است. او مردى ادیب و شاعر و در نظم انواع شعر توانا بود. پدرش بازرگان بود. وی در کودکى به همراه پدر به یزد رفت و تا سن بیست سالگى در آن شهر زیست. میرزا حسن پس از آموختن مقدمات علوم به شیراز، کرمان، مشهد و سپس به هند و حجاز مسافرت‌هایی کرد، و بالاخره به تهران آمد. در تهران یکی از مریدان وی قطعه زمینی در محلهٔ شاه آباد به او هدیه کرد و او در آنجا خانقاهی وسیع بنا نهاد که پس از مرگ در همانجا به خاک سپرده شد. هم‌اکنون خیابان مجاور خانقاه و آرامگاه وی در تهران به خیابان صفی‌عیشاه معروف است. وی صاحب آثار متعددی به نظم و نثر است که از آن جمله می‌توان به تفسیر منظوم قرآن در سی و دو هزار بیت و زبدة‌الاسرار مشتمل بر بیان اسرار شهادت امام حسین علیه‌السلام و یارانش و تطبیق آن با منازل سیر و سلوک اشاره نمود.

تولد:اصفهان

تاریخ تولد:1251

وفات:تهران

تاریخ وفات:1316

قدم باشد از حق آنحکم سابق

که بر عبد از ازل بدخاص و لایق

شود ز او تام استعداد و کامل

بآخر موهبت بر عبد قابل

رسیده است اینحدیث از فخر عالم

بمحشر در خروش آید جهنم

همی در نعره «هل من مزید» است

خورد گر عالمی بازش امید است

نهد جبار پس در وی قدم را

کند بر خلق تا کامل کرم را

به «قطنی قطنی» او پس بینفس شد

ندارم جا دگر یعنی که بس شد

قدم باشد اگر دانی کنایت

ز جسم و صورت انسان نهایت

بعبد از حق مواهب دمبدم دان

خود آخر موهبت آنرا قدم دان

ز اسماء موهبتها بر نظام است

بآخر اسم سیر ما تمام است

بعبد اسمای حق دارد مراتب

بآخر اسم شد ختم مواهب

بسی این نکته باریک و دقیق است

کسی فهمد که ادراکش عمیق است

معانی جمله اندر لفظ ناید

شد از وی ذکر آنقدری که شاید

غرض زان اسم کو آخر جهت شد

تمام از وی بسالک موهبت شد

از و سیر وجودش بر کمال است

بحق درعین قرب و اتصالست

چو اشیاء ظل اسماء جلیلند

که هر شیی را بشیئیت دخیلند

باسماء شد مرتب در حقایق

وجود ممکنات از حکم سابق

نباشد پر کاهی گر بری پی

که اسماء جمله نبود ظاهر از وی

تو را خود این طبیعت تا بکار است

بسر فکر علو و اقتدار است

نگردد سیر هیچ از آرزوئی

بهر آنی بود در جستجوئی

رسد تا آنکه سیرش بر نهایت

بمقداریکه بودش در بدایت

خود آنسالک که اندر سیراشیاءست

بهردم اسمی او را کشف زاسماست

باسم آخر او را سیر اصل است

که استعداد هر شیی از چه فصل است

مقام جمع اسمائیست اینجا

ز اشیاء غیر واحد نیست اینجا