shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
سام میرزا صفوی

سام میرزا صفوی

ابوالنصر سام میرزا صفوی (تولد ۹۲۳ قمری در مراغه، وفات ۹۷۵ قمری در قلعهٔ قهقهه در نزدیکی مشگین‌شهر) از فرزندان شاه اسماعیل یکم صفوی است که اهل هنر بوده و کتاب تذکرهٔ سامی یا تحفهٔ سامی را به سال ۹۵۷ قمری نوشته است. در زمینهٔ خوشنویسی هم از او آثار قابل توجهی باقی است. سام میرزا به تحریک اطرافیانش یک بار به سرپیچی از برادرش پرداخت، ولی بعداً پشیمان شد و از شاه تهماسب یکم درخواست بخشش کرد. شاه تهماسب، سام میرزا را بخشید و او را از خراسان به قزوین آورد و نزد خود برد و مدت ۱۲ سال او را ملازم خود قرار داد. در سال ۹۵۶ قمری سام میرزا از برادرش شاه تهماسب درخواست کرد که به او اجازه دهد که در محلی ساکن شود و به عبادت بپردازد. شاه تهماسب هم، تولیت آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی و فرمانداری اردبیل را به او داد. در این مدت که سام میرزا در اردبیل به سر می‌برد، محضر او محل رفت‌وآمد دانشمندان و فاضلان و شاعران و هنرمندان بود. در سال ۹۶۹ قمری سام میرزا از شاه تهماسب خواست که او را به خراسان بفرستد؛ شاه نیز موافقت کرد، اما بعد به تحریک مغرضان پشیمان شد و سام میرزا را با دو پسر خردسالش که ده ساله و دوازده ساله بودند به قلعهٔ قهقهه که در آنجا اسماعیل میرزا و دو پسر القاسب میرزا محبوس بودند فرستاد. چون شاهزاده‌ها در قلعه با یکدیگر ملاقات نمی‌کردند سام میرزا قصیده‌ای برای اسماعیل میرزا فرستاد که مضمون آن این بود که چون نوبت سلطنت به تو رسد می‌خواهم گوشه‌ای جهت من تعیین نمایی که در آنجا باشم و رعایت من به واجبی نمایی. نگهبان قلعه تمامی کاغذهای اسماعیل میرزا را برداشته و نزد شاه تهماسب فرستاد و شاه تهماسب بعد از خواندن آن قصیده در ماه جمادی‌الثانی ۹۷۵ قمری دستور داد سام میرزا و پسرانش را پس از شش سال حبس به همراه پسران القاسب میرزا به قتل برسانند.

تولد:مراغه

تاریخ تولد:923

وفات:مشگین‌شهر

تاریخ وفات:975


۱۹۶- منبع فضایل نفسانی، خواجه شهاب الدین عبدالله بیانی مشهور به مروارید:

۱۹۷- خواجه محمد مؤمن: پسر خواجه عبدالله مروارید است و ذهن لطیفش غواص ...

۱۹۸- خواند امیر مورخ: از جمله مردم متعین از جانب مادر نبیره ی امیر ...

۱۹۹- شیخ زاده لاهیجی: ولد صدق شیخ محمد لاهیجی است و او از جمله خلفای ...

۲۰۰- قاضی عبدالله یقینی: داماد شیخ زاده ی مذکور است و از اقربای اقرب او . ...

۲۰۱- ملک قاسم نقاش شیرازی: میگفت از اولاد شاه شجاع کرمانی ام و بغیر از این ...

۲۰۲- خراسان خان: از اعیان شهر لار است و اکثر علوم را ورزیده و از ...

۲۰۳- مولانا فخر الدین علی: پسر مولانا حسین واعظ است و او نیز همچون پدر بوعظ ...

۲۰۴- مولانا فقیه: مردی فاضل خوش طبع و درویش مشرب بوده ارادت بیش از ...

۲۰۵- مولانا سلطانعلی مشهدی: مولانای مذکور در خط نستعلیق مشهورتر از آنست که او را احتیاج بنوشتن تعریف باشد این مطلع از اوست :

۲۰۶- حافظ علی: اصلش از غوریان هراتست و او بحدت ذهن وجودت طبع ...

۲۰۷- مولانا حسین علی فراش: از هراتست در سلک فضلای فصیح زبان و بلغای ملیح ...

۲۰۸- قاضی میرک خالدی: از اکابر قضات قزوین است و بسیار فاضل و خوش طبع و ...

۲۰۹- قاضی لاغر سیستانی: قاضی احمد نام دارد در سیستان بامر قضا اشتغال دارد ...

۲۱۰- میرزا کافی: از جمله بزرگ زادگان اردوباد آذربایجان است، منصبش ...

۲۱۱- میرک کور « میرزا قاسم »: در خوشنویسی مسلم روزگار و در انشاء سرآمد فضلای ...

۲۱۲- قاضی عیسی: اگر چه در اصل از ساوه است اما در قزوین کسب کمال ...

۲۱۳- شیخ نجم یعقوبی: پسر عم قاضی مذکور است و در خوش طبعی و ندیمی و ...

۲۱۴- قاضی صفی الدین عیسی ثانی: از جانب مادر، دختر زاده ی آن قاضی عیسی است و از ...

۲۱۵- قاضی نور الله: او نیز عم قاضی مذکور است و از جمله اعیان و قضات ...

۲۱۶- قاضی محمد غفاری: پسر عم قاضی عیسی ماضی است، در خوش صحبتی و حرافی و ...

۲۱۷- قاضی احمد: ولد رشید قاضی مذکور است و در حدت ذهن و سلیقه و ...

۲۱۸- مولانا محمد شرفی: از ارقاب مولانا شرف الدین علی یزدی است صاحب ...

۲۱۹- خواجه قطب الدین خورشاه: از آدمی زاده های یزد است وجوانی پاکیزه رای و ...

۲۲۰- ملک ابو اسحاق: از بزرگ زاده های شهر کرمانست و بوفور هنر و اصل و گهر مقبول اهل زمانست، این شعر از اوست :

۲۲۱- میر محمود گیلانی: از جمله امرای خان احمد والی لاهیجان است این رباعی از اوست :

۲۲۲- ایوب ابوالبرکه: که به پدر منسوب است سرور چپانیان و سر خیل بی ...

۲۲۳- ابوالبرکه پدر: پدر ایوب ابوالبرکه . از اعیان شهر کش ...

۲۲۴- خواجه تاج الدین مختص: جوانی است بانواع هنر آراسته در خطوط و علم قافیه و ...

۲۲۵- مولانا شمس الدین محمد کاشی: از جمله مدرسین کاشان است و در ماده عاشقی زن ...

۲۲۶- خواجه لهراسب: برادر مولانا امیدی است بعضی اوقات ریاست قصبه ...

۲۲۷- مولانا غیاث الدین احمد نیشابوری: مردی بسیار شریف است و متقی و پرهیزکار مدتی بامر ...

۲۲۸- مولانا محمد قرشی: از بیارجند است و مردی عاشق پیشه و دردمند، مدتها ...

۲۲۹- قاضی شهاب مرندی: از جمله خوش طبعان آنجاست این مطلع از اوست :

۲۳۰- خلیفه سدید گیلانی: در اوایل حکومت خان احمد عروج کرد و از حکومت بر او ...

۲۳۱- قاضی یحیی: از طبقه نور بخشیه لاهیجیه است طبعی بغایت بلند و سلیقه مرغوب و دل پسند دارد این اشعار از اوست :

۲۳۲- مولانا نورالله: از آدمی زاده های شهر هرات است و در کمال وفور ...

۲۳۳- مولانا محمد پسر مولانا سلطانمحمد استرآبادی: جوانی بوده است در کمال فهم و استعداد و خطوط را ...

۲۳۴- محمد حسین: او هم پسرمولانا سلطانمحمد است این مطلع از اوست :

۲۳۵- خلیفه علی میرک: پسر خلیفه محمد حیات است و در جهات صنایع غریبه ...

۲۳۶- مولانا فضلی: مولدش قزوین است و از ملا زاده های آنجاست خطش خوب و حسن اختلاطش، مرغوب این مطلع از اوست :

۲۳۷- خواجوی سمنانی: از ملک زادگان است، امید که در سخن بمرتبه خواجوی ...

۲۳۸- شیخ جمال الدین: از ولایت خلخال عراق است و تخلص او یقینی است این دو مطلع از اوست :

۲۳۹- مولانا شیخ احمد: اصلش از ولایت خلخال است اما اجدادش از آنجا بقزوین ...

۲۴۰- ملک زاده خوافی: از ملک زاده های آنجاست و او جوانی بغایت مشهور و ...

۲۴۱- قاضی سنجانی: وی از اولاد شاه سنجان است و در عجم قرینه سحبان، ...

۲۴۲- مولانا شاه محمود: اصلش از نیشابور است، در خط نستعلیق قطعات سحر ...

۲۴۳- مولانا عبدی: خال مولانا شاه محمود است و در خط شاگرد مولانا ...

۲۴۴- مولانا انیسی: اصلش از خوارزم است و در خدمت سلطان یعقوب میبود . ...

۲۴۵- مولانا عبدالکریم پادشاه: برادر مولانا انیسی است . وجه تسمیه او آنکه دماغش ...

۲۴۶- خواجه حافظ بابا جان: از تربت خراسان است و خط نستعلیق را خوب مینوشت در ...

۲۴۷- مولانا ملک: اصلش از قزوین است و بعضی گویند از تبریز، اکثر ...

۲۴۸- مولانا ابراهیم: از استر آباد است و خصوصا نستعلیق را خوب مینویسد ...

۲۴۹- مولانا اسمعیل: پسر مولانا ابراهیم مذکور است این مطلع از اوست .خط نستعلیق بد نمینویسد :

۲۵۰- مولانا سلطانمحمد: او نیز پسر مولانا ابراهیم است این مطلع را از خود میداند :

۲۵۱- مولانا صدر خیابانی: از خیابان شهر تبریز است . خط نستعلیق را بد نمی نوشت و در شعر تخلص او نجاتی است . این مطلع از اوست :

۲۵۲- مولانا حافظ مجلسی: از شهر تبریز است و قرآن را حفظ کرده و قانون و شتر ...

۲۵۳- دوستمحمد کوشوانی: کوشوان دهی است در حوالی هرات و مولانای مذکور ...

۲۵۴- مولانا زین العابدین مشهور به تکلتو خان قصه خوان: قصه بلاغت آثارش زنک زدای هر غصه و غم و حرکات ...

۲۵۵- مولانا کمال الدین حسین قصه خوان: خود میگفت که از اولاد کمال الدین غیاث فارس ام اما ...

۲۵۶- قطب الدین احمد: برادر مولانا کمال الدین قصه خوان است و حالیا قصه ...

۲۵۷- استاد دوستمحمد عودی: از سازنده های مقرر شاهزاده های شهر هرات بود بعضی ...

۲۵۸- محب علی نایی: از مردم شهر هرات است نی را بسیار خوب مینوازد و خط ...

۲۵۹- مولانا آشفته قصه خوان: از استر آباد است و در شاعری و قصه خوانی سخنش خالی از اثری نبود این مطلع از اوست :

۲۶۰- مولانا قاسم علی قصه خوان: از مشهد است بسیار خوش طبع بود و قصه را بچاشنی و حرارت میخواند. این مطلع از اوست :

۲۶۱- حافظ خو گره: تبریزیست و نقش ها و صورت ها را طوری می بندد و در ...

۲۶۲- مولانا خروس: اصلش از مشهد مقدس است و در کاشان متولد شده از طفولیت پیش من بود این مطلع ازوست :

۲۶۳- مولانا مجنون چپ نویس: از خوش نویسان و خوش طبعان عراق است و در خط چپ از ...