shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
shahname picture
قائم مقام فراهانی

قائم مقام فراهانی

سید ابوالقاسم قائم مقام (زاده ۱۱۵۸ خورشیدی در مهرآباد اراک - درگذشته ۱۲۱۴ خورشیدی در تهران) مشهور به قائم مقام فراهانی صدر اعظم ایران، سیاستمدار، ادیب، شخصیت برجسته و تأثیرگذار ایران زمین در عرصهٔ حکومت و سیاست و نیز ادب و هنر نیمهٔ اول قرن سیزدهم هجری بود. وی در زمان فتحعلیشاه در دستگاه ولیعهد او عباس میرزا صاحب مقام وزارت نایب السلطنه بود و در وقایع جنگ ایران و روس نقش ایفا کرد. پس از درگذشت فتحعلیشاه وی با زمینه‌چینی پادشاهی محمدشاه، در دولت او به صدارت رسید. در نهایت سختگیری‌های وی در رابطه با انگلستان که به دنبال ایجاد تجارتخانه و گرفتن امتیاز از دولت ایران بود، باعث دشمنی آنها با وی گردید و در نهایت به تحریک سفارت انگلیس و توطئهٔ درباریانی که با وی دشمن بودند شاه به وی بدگمان شد و در سال دوم سلطنت خود دستور داد او را در باغ نگارستان، محل ییلاقی خانوادهٔ سلطنتی، زندانی و پس از چند روز خفه کردند. قائم مقام نثر فارسی را که در آن زمان پر از مبالغه و تملق و عبارت‌پردازی‌های عربیِ مسجع، پیچیده و دور از ذهن بود و روز به روز در فرمان‌ها و مراسلات رو به انحطاط می‌رفت به نثر فصیح و روان برگردانید و پس از او بسیاری از منشیان دوره قاجار از سبک او پیروی کردند و به روش او به نگارش پرداختند. او در شعر نیز استعداد شگفت‌آور داشت اما اثر جاویدانش «منشآت» اوست. قائم مقام فراهانی همچنین از خوشنویسان صاحب‌نام و تأثیرگذاران در روند خط فارسی است. او در خط شکسته نستعلیق که در آن زمان به مانند نثر فارسی پیچیده و در هم بود به شیوهٔ خود اصلاحاتی کرد که دیگران از وی پیروی کردند. گر چه اهمیت کار خوشنویسی او به حد استادان طراز اول این هنر نیست اما کار او از این نظر مهم است که اصول خط شکسته را به نستعلیق نزدیکتر کرد و با ابداع اصولی جدید خدمتی شایسته به خط‌نویسی امروزی ایرانیان کرد.

تولد:مهرآباد اراک

تاریخ تولد:1193

وفات:نامشخص

تاریخ وفات:1251


شماره ۱ - نامه‌ای از قائم مقام به میرزا صادق: مخدوم مطاع مشفق مهربان من، آمنت بمن نور بک الظلم ...

شماره ۲ - خطاب به میرزا محمد علی آشتیانی: عالیجاه مقرب الخاقان میرزا محمدعلی بداند که: ...

شماره ۳ - نامه ای از قائم مقام مرحوم میرزا صادق مروزی: رب اشرح لی صدری و یسرلی امری و احلل عقده من لسانی یفقهوا قولی

شماره ۴ - کاغذی است که قائم مقام به وقایع نگار از تبریز نوشته است در زمان حیات نواب نایب السلطنه: جاء الکتاب فجانی روح وریحان و راحه

شماره ۵ - قائم مقام به فاضل خان گروسی از خراسان نوشته است: بابی و امی فاضل فی لفظه

شماره ۶ - خطاب به عالیجاه میرزا بزرگ نوری: عرضه داشت تالان زده قدیم آه ز افشار آه از این قوم آه از آن دم.

شماره ۷ - قائم مقام میرزا بزرگ قبل از مصالحه روس نوشته است: مخدوم من. مکتوب جاخالی منظومی است که بعد از ...

شماره ۸ - خطاب به میرزا بزرگ نوری: حبذا بخت مساعد که پس از چندین گاه پروانه التفات ...

شماره ۹ - نبشته ای است به میرزا بزرگ: مخدوم معظم مکرم: چیزی نخواستم که در آب و گل تو نیست.

شماره ۱۰ - این نامه را معلوم نیست که قائم مقام به کی نوشته است: باد آمد و بوی عنبر آورد

شماره ۱۱ - نامة دوستانه: مهربان من: دیشب که بخانه آمدم خانه را صحن گلزار و ...

شماره ۱۲ - نامة ای است که قائم مقام به فاضل خان گروسی نوشته است: هر ملک وجودی که بخوبی بگرفتی

شماره ۱۳ - خطاب به فاضل خان گروسی: خذا من نجدا مانا لقلبه. امروز از رسیدن این کاغذ ...

شماره ۱۴ - خطاب به فاضل خان در حین حرکت از خراسان: مررنا باکناف العقیق فاعشبت. اجارع من آماقنا و ...

شماره ۱۵ - مخاطب نامة معلوم نیست: هر شکر کز لفظ تو برچید طبع

شماره ۱۶ - کاغذی است از قائم مقام به فاضل خان: قل لن یتفعکم الفرار فی البحر والبر وقایع بعد از ...

شماره ۱۷ - این مکتوب را معلوم نیست که قائم مقام به کی نوشته است: ماللتراب و رب الارباب.

شماره ۱۸ - خطاب به ولیعهد دولت قاهره، نایب السلطنة عباس میرزا طاب الله ثراه: نایب السلطنة بداند که: مقرب الخاقان قائم مقام را ...

شماره ۱۹ - نامه شاهنشاهی به امپراطور اعظم: اول دفتر بنام ایزد دانا

شماره ۲۰ - رونوشت نامة نواب السلطنة به کراف پسکویچ: جناب معالی نصاب نیوخواه بلااشتباه، صاحب جمیع ...

شماره ۲۱ - رقیمه پادشاه عالم پناه به امپراطور اعظم بعد از ورود دولقاروکی: سپاس و ستایش خداوندی را سزاست که بواسطه ارسال رسل ...

شماره ۲۲ - کاغذ نواب نایب السلطنة به امپراطور اعظم که باید نواب خسرو میرزا برساند: خداوندی را ستایش کنیم و نیایش نمائیم که عفوش ...

شماره ۲۳ - رقعه ای است که به آقاعلی رشتی نوشته است: رشتی علی این رفتن رشت تو ز چیست

شماره ۲۴ - نامه ای به شاهزاده خانم همشیر صلبی و بطنی: بسمه تیمنا و تبرکا.

شماره ۲۵ - خطاب به میرزا موسی خان وزیر: نور چشما: قبلة عالم قبل از عید بمن فرمودند که ...

شماره ۲۶ - از مسودات و مشق های قائم مقام که به قلم جلی نوشته: حضرت ولی عهد تا حال دنبال آکندن مال نرفته اند و ...

شماره ۲۷ - معلوم نیست به کی نبشته: رقیمه کریمه بود، یا قصیده فریده، یا کاروان شکر از ...

شماره ۲۸ - خطاب به عبدالحسین خان پسر صدراعظم: مخدوم مکرم من:

شماره ۲۹ - خطاب به میرزا تقی علی آبادی: یا باثه الجزع لولا زته الحادی

شماره ۳۰ - خطاب به محمدحسین میرزا: حکم والا شد. آن که چون انظار فضل و رحمت الهی نسبت ...

شماره ۳۱ - خطاب به میرزا صادق مروزی: رقیمجات مفصل مصحوب ذوالفقا بیک رسیده بود. عریضه ...

شماره ۳۲ - این نامه را معلوم نیست قائم مقام به کی نوشته و به خط رمز بوده است: حسب الامر حضرت ولی عهد روحی فداه، چند فقره بملک ...

شماره ۳۳ - خطاب به میرزا صادق: زاهد ظاهر پرست از حال ما آگاه نیست

شماره ۳۴ - نامه ای از قائم مقام به وقایع نگار: حضرت ولیعهد روحی فداه می فرماید: ذوالفقار علی ع ...

شماره ۳۵ - نامه سرکار نایب السلطنة العلیه سال اول ورود خراسان: قربان خاکپای مبارکت شوم. فرمان واجب الاذعان مانند ...

شماره ۳۶ - خطاب به مقرب الخاقان محمدخان امیر نظام: مقرب الخاقان امیر نظام بداند که: تحریرات مرسله آن ...

شماره ۳۷ - نبشته ای است به وقایع نگار: مخدوم مشفق مهربان؛ رقیمه مرسله رسید با بشارات ...

شماره ۳۸ - کاغذی است که قائم مقام در فتح قوچان به وقایع نگار نوشته: مخدوم بنده، عالم الغیب خداست. نه شما، از کجا ...

شماره ۳۹ - این نامة را قائم مقام از خراسان به وقایع نگار نوشته است: صبا بلطف بگو آن غزال رعنا را

شماره ۴۰ - نامة ای است که قائم مقام به محمدخان امیرنظام با احتشان از خراسان نوشته است: مخدوم مهربان: عسگرخان یاور از معسکر نصرت اثر ...

شماره ۴۱ - خطاب به امیر نظام: مقرب الخاقان محمدخان امیرنظام بداند که: مسطورات ...

شماره ۴۲ - نامه ای از ولیعهد به امیر نظام: مقرب الخاقان امیرنظام بداند که: عریضه و سایر ...

شماره ۴۳ - خطاب به میرزا بزرگ وزیر نواب: هر کس که بدست جام دارد

شماره ۴۴ - خطاب به پسر امان الله خان والی سنندج محمدحسن خان: عالیجاه نتیجه الولاه العظام، چاکرزاده ارادت ...

شماره ۴۵ - خطاب به وقایع نگار: حضرت مخدوم مهر پرور بنده

شماره ۴۶ - نامة ای است که قائم مقام از خراسان به میرزا صادق وقایع نگار نوشته: ملک مصون است حصن ملک حصین است. منت وافر خدای را ...

شماره ۴۷ - ایضا به وقایع نگار از تبریز نوشته است: مخدوم من:

شماره ۴۸ - قائم مقام به منوچهر خان ایچ آقاسی باشی نوشته است: مخدوم مهربان من؛ عالیجاه مقرب الحضرت العلیه آقا ...

شماره ۴۹ - از قول ولی عهد به قائممقام بزرگ نوشته:: قائم مقام چاکر فدوی پایدار از آستانه رحمت تا ...

شماره ۵۰ - در مقام ضرب باهالی تبریز به قائممقام بزرگ از قول ولیعهد نوشته: خدایا راست گویم فتنه از تست

شماره ۵۱ - به دوستی میرزا اسمعیل نام نوشته است: برادر مهربان من:

شماره ۵۲ - خطاب به میرزا ابوالقاسم وزیر کرمانشاه: برادر جان: فقراتی که در عالم صدق و اخوت از من ...

شماره ۵۳ - خطاب به میرزا بزرگ نوری وزیر نواب: ای جفا پیشه یار دیرینه

شماره ۵۴ - قائم مقام به وقایع نگار نوشته است: حضرت میرزا علی سلم الله تعالی؛ مینوش بهنگام که ...

شماره ۵۵ - معلوم نیست به که نبشته است: مخلصان نواز امطاعا: آن شب در باب مقراض داروغه ...

شماره ۵۶ - مخاطب رقیمه معلوم نیست: مرحبا ای عشق خوش سودای ما

شماره ۵۷ - رقم حکومت ارومیه نواب ملک قاسم میرزا: حضرت مالک الملک بیچون جلت عظمه و عظمت قدرته چون ...

شماره ۵۸ - سواد رقم حکومت اردبیل و مشکین نواب سیف الملوک میرزا: ایالت و فرمانروائی، مهمی عظیم و خطیر است که بی ...

شماره ۵۹ - رقم مواجب آقا عبدالرزاق به یک دنبلی تبریزی: آنکه رزاق علی الاطلاق سبغت نعمه و سبقت رحمه. ذات اشرف؛

شماره ۶۰ - رقم حکومت کریم خان کنگرلو: آنکه صانع کریم و حاکم حکیم باقتضای رحمت واسعه و ...

شماره ۶۱ - رقم باشی گری و تیول میرزا جعفرخان مهندس باشی: آنکه مهندس نظام قدر و محاسب مهام بشر که طاق نه ...

شماره ۶۲ - نامة ولیعهد مبرور به سلطان روم: الحمدالله الذی اید الحق و شیدالدین والف بین قلوب ...

شماره ۶۳ - نامة خاقان مغفور به سلطان روم مصحوب قاسم خان سرهنگ: شکر وسپاس منت خدای را که بار دیگر باب رحمت بر روی ...

شماره ۶۴ - این مکتوب به فاضل خان گروسی نوشته شده است: الا یا صبا نجدمتی هجت من نجد

شماره ۶۵ - مخاطب نامة معلوم نیست هوالله تعالی شانه العزیز: در باب فارس که امر و مقرر شده بود، همه مرقومات ...

شماره ۶۶ - معلوم نیست به که نوشته است: تصدقت شوم: رقمی که از مواقع سفر و وقایع ظفر موکب ...

شماره ۶۷ - مکتوبی است از قائم مقام به نواب سیف الملوک میرزا: ولست بسیف للملوک و انما

شماره ۶۸ - مخاطب این نامة معلوم نیست: خوشا وقت شوریدگان غمت

شماره ۶۹ - قائم مقام به پسر خویش نوشته است: پسرم، نور بصرم، من از تو غافل نیستم، تو چرا از ...

شماره ۷۰ - نامة ای است از قائم مقام به میرزا محمد بروجردی: جاء الکتاب فجائنی روح و ریحان وراحه

شماره ۷۱ - نوشته ای است از قائم مقام به شاهزاده خانم: شاهزاده جان: فدایت شوم، تصدقت گردم. امان است ...

شماره ۷۲ - به دوستی نوشته است: مخدوم مهربان من: از آن زمان که رشته مراودت حضوری ...

شماره ۷۳ - این نامة از جانب ولیعهد بعد از وقعه کرمان: برادر با جان برابر مهربانم: شروح مفصله که نوشته ...

شماره ۷۴ - ولیعهد به میرزا عبدالوهاب نوشته است: دبیر بی نظیر، عطارد شان، پسحیان الدورانی، وصاف ...

شماره ۷۵ - این نامة را قائم مقام از خراسان به آصف الدوله نوشته است: خداوندگارا، مرحمت شعارا: چون سابقا مصحوب آدم نواب ...

شماره ۷۶ - خلاصه ای است از مطالب فریدون میرزا که از تبریز به خراسان نبشته: فرزند نواب مستطاب فریدون میرزا مطالب چند اظهار ...

شماره ۷۷ - مکتوبی است که قائم مقام از آذربایجان به آصف الدوله نوشته: خداوندگارا، صاحب اقتدارا: امیدوارم که جناب اقدس ...

شماره ۷۸ - جواب کاغذ میرزا محمدتقی آشتیانی است که در وزارت نیرالدوله در همدان نوشته: بحث و بدگمانی ها که نسبت بمن کرده بودید؛ این ...

شماره ۷۹ - نوشته ای است از قائم مقام به نواب امیرزاده فریدون میرزا در سر سلامتی کوچ او: فدایت شوم: میرزا محمد حسین که آمد همه خبرهاش خوب ...

شماره ۸۰ - به محمدخان امیر نظام نوشته شده: مخدوم مشفق مهربان: برای اسباب قورخانه بعضی معطلی ...

شماره ۸۱ - خطاب به میرزا محمدعلی خان شیرازی: مخدوم بنده. مولای من: رقعه خط شریف را زیارت کردم. ...

شماره ۸۲ - به یکی از منسوبان خود به فراهان نوشته: ای فراق تو یار دیرینه: کاغذت رسید. ز خواندنش دل ...

شماره ۸۳ - مخاطب نامة معلوم نیست: صاحبا، قبلة گاها: رقیمجات کریمه در اسعد اوقات ...

شماره ۸۴ - نامة ای است که قائم مقام از سرخس به مشهد نوشته است: صاحبا نه ملکا هم نه، چرا؛ ز آن که ترا

شماره ۸۵ - به یکی از دوستان نوشته است: به روزگار عزیزان که روزگار عزیز

شماره ۸۶ - نامة ای است دوستانه: به صد دفتر نشاید گفت شرح درد مشتاقی

شماره ۸۷ - خطاب به میرزا صادق مروزی وقایع نگار: مخدوما، مطاعا، مشفقا، مهربانا: رقیمه کریمه در ...

شماره ۸۸ - خطاب به وقایع نگار که بعد از فوت ولیعهد: ای از بهشت جزوی و از زحمت آیتی: آیت عنایتی که از ...

شماره ۸۹ - خطاب به وقایع نگار: ای بر سر کتاب ترا منصب شاهی. ما قر علی الطرس انا ...

شماره ۹۰ - خطاب به میرزا فضل الله علی آبادی مستوفی خاقان: در حینی که در رکاب نواب مستطاب شاهزاده والاتبار به طهران میآمد

شماره ۹۱ - خطاب به نواب شعاع السلطنة فتح الله میرزا: تصدقت شوم: همه وقت الطاف حضرت والا افزون از عد ...

شماره ۹۲ - خطاب به محمودخان دنبلی قوریساول باشی: مخدوم محمود: حفظ الملک الودود قتل اصحاب الاخدود ...

شماره ۹۳ - خطاب به محمدرضا خان: برادر عزیز: کاغذهای شما در دارالخلافه رسید و آنچه ...

شماره ۹۴ - نامه ای به نواب اردشیر میرزا: قربانت شوم: دستخط شما رسید، تامل کردم تا از ...

شماره ۹۵ - خطاب به شخص نا معلوم: اکنون که دو ساعت از شب دوشنبه شعبان گذشته است با ...

شماره ۹۶ - از تبریز به سرحد دار اردبیل نوشته است: حامل عریضه شیخ کوفی است و دشمن صوفی، با مندیل و ...

شماره ۹۷ - یکی از رقعه جات است که در خصوص آقاعلی رشتی نوشته: روز وصل دوستداران یاد باد

شماره ۹۸ - رقم ولیعهد به نواب خسرو میرزا: خجسته فرزند مسعود خسرو میرزا بداند که از قراری که ...

شماره ۹۹ - از خراسان به نواب طهماسب میرزا نوشته: نفسی فداء لارض انت ساکنه. در نظر شریف هست که ...

شماره ۱۰۰ - نامة ولیعهد که از خراسان به آصف الدوله نوشته: ارجمندی آصف الدوله بداند: که اسمعیل فرستاده ایلچی ...

شماره ۱۰۱ - خطاب به الله یارخان آصف الدوله: جناب مجدت ونجدت نصاب، جلالت و نبالت انتساب، خالوی ...

شماره ۱۰۲ - این نامة را قائم مقام از خراسان به شاهزاده خانم بعد از فوت ولیعهد نبشته: شاه زاده جان قربانت شوم.

شماره ۱۰۳ - نامه ای از جانب سنی الجوانب به میرزا تقی آشتیانی: مقرب الخاقان میرزا محمدتقی بداند که روزیکه ما از ...

شماره ۱۰۴ - از قول شاهنشاه مبرور به جناب حاجی سیدمحمد باقر نوشته: مسطورات آن جناب بنظر اصابت اثر رسید و چون وصول ...

شماره ۱۰۵ - معلوم نیست که به کی نوشته: ای راحت روح و مونس جانم: رقیمه رسید، مرقومات ...

شماره ۱۰۶ - خطاب به میرزا ابوالقاسم همدانی: مخدوم من، جان من، تیمور من، قاآن من: آرام چرا ...

شماره ۱۰۷ - مخاطب نامة معلوم نیست: مخدوم مهربان امشب اول شب مهمان قاضی جدید بودیم، ...

شماره ۱۰۸ - قائم مقام به میرزا تقی علی آبادی نوشته است: مخدوم مشفق من: مجمعلی تحریر کرده بودید و مفصلی ...

شماره ۱۰۹ - ایضا به میرزا تقی علی آبادی نوشته: مخدوم مشفق مهربان من: صحیفه شریفه رسید و مضمون ...

شماره ۱۱۰ - خطاب به آصف الدوله: جناب مجدت و نجدت نصاب، جلالت و نبالت مآب، خالوی ...

شماره ۱۱۱ - خطاب به حاجی موسی خان: نور چشما مهربانا: نوشتجات مصحوب علی میرزا و آدم ...

شماره ۱۱۲ - نامة ای است از قائم مقام به فرزندش: فرزندی محمد بداند: که صاحت مهربان ابوالفتح خان ...

شماره ۱۱۳ - خطاب به پسرش میرزا محمد: فرزند: در آهوان که بنه اردو رسید شنیدم تعریف و ...

شماره ۱۱۴ - هو به حاجی میرزا موسی خان نوشته: برادر: از گزارش نواب رکن الدوله، خاطر جمع دار که ...

شماره ۱۱۵ - هو قائم مقام به ابوالفتح خان قراباغی نوشته: مخدوم و صاحب و قبلة من: چندان که خواستم آدم سرکار ...

شماره ۱۱۶ - خطاب به نواب طهماسب میرزا: جلعت فداک: رفتی تو و رفت زندگانی افسوس.

شماره ۱۱۷ - هو معلوم نیست به کی نبشته است: قبله گاها! ابوی مقاما: مرقوم داشته بودید که خدا ...

شماره ۱۱۸ - به یکی از امیرزادگان نبشته: قربانت شوم: پروانه مبارکه رسید و جا داشت که سواد ...

شماره ۱۱۹ - نامه‌ای است به حاجی میرزا موسی خان: نور چشما: در باب امر حاجی محمدخان نمیدانم چه در ...

شماره ۱۲۰ - رقیمه ای است از قائم مقام به فاضل خان گروسی: یار عزیز و دوست موافق را که قدرش مجهول است و مثلش ...

شماره ۱۲۱ - در طهران به فاضل خان گروسی نوشته: هر چند شعر خوبی نیست، اما:

شماره ۱۲۲ - خطاب به میرزا محمدعلی آشتیانی: کتبت ولم یکن کتابی حاکیا عن عذابی و لا قلمی عن ...

شماره ۱۲۳ - خطاب به خاکپای خاقان مغفور: عرضه داشت کمترین غلام جان نثار عباس قاجار بموقف ...